ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ

ຊັບພະຄຸນມະລະຂີ້ນົກ

ຊື່ວິທະຍາສາດ Momordica Charantia ຢູ່ໃນຕະກູນ Cucurbitaeae

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ຜັກນອກ , ລະເວັຣ (ກຶມມຸ)

📌 ຊື່ວິທະຍາສາດ

👉 Centella asiatica (L.) Urb ຢູ່ຕະກູນ Apiaceae

📌 ຊື່ທ້ອງຖິ່ນ

👉 ຜັກນອກ (ລາວ), ເຕຍກໍ້ (ຈີນ), ໃບບົວບົກ (ໄທ)

📌 ຄຸນປະໂຫຍດ

🔹 ດ້ານສຸຂະພາບທົ່ວໄປ
✅ ຊ່ວຍບຳລຸງສະໝອງ ແລະ ລະບົບປະສາດ ເພີ່ມຄວາມຈຳ ແລະ ລົດຄວາມຄຽດ.
✅ ຊ່ວຍໃຫ້ນອນຫລັບສະບາຍ ແກ້ອາການນອນບໍ່ຫລັບ.
✅ ບັນທຶກອາການປວດຫົວ ແລະ ໄມເກຣນ.

🔹 ດ້ານການຮັກສາແຜ ແລະ ຜິວພັນ
✅ ຊ່ວຍສະຫມານແຜ ແລະ ລົດການອັກເສບຂອງແຜສົດ ແຜໄຟໄໝ້ ນ້ຳຮ້ອນລວກ
✅ ກະຕຸ້ນການສ້າງຄອລາເລຈິນ ເພື່ອໃຫ້ແຜເປັນຈາງລົງ
✅ ລົດອາການຟົກຊ້ຳ ແກ້ຊ້ຳໃນ

🔹 ດ້ານລະບົບໄຫຼເວຽນເລືອດ
✅ ຊ່ວຍບຳລຸງຫົວໃຈ ແລະ ລະບົບໄຫຼ່ວຽນເລືອດ
✅ ລົດອາການບວມນ້ຳ ແລະ ເສັ້ນເລືອດຂອດ
✅ ຊ່ວຍລົດຄວາມດັນເລືອດ

🔹 ດ້ານລະບົບທາງເດີນອາຫານ
✅ ບັນທຶກອາການກະເພາະອາຫານອັກເສບ ແລະ ແຜ່ໃນກະເພາະ
✅ ແກ້ອາການຖອກທ້ອງ ແລະ ລຳໄສ້ອັກເສບ

🔹 ດ້ານການຕ້ານອນຸມູນອິດສະລະ
✅ ຕ້ານອນຸມູນອິດສະລະ ຊ່ວຍຊະລໍໄວ ແລະ ລຸດຣິ້ວຣອຍ
✅ ຊ່ວຍປ້ອງກັນເຊວສະໝອງ ແລະ ລົດຄວາມສ່ຽງຕໍ່ໂລກອັນໄຊເມີ

💡 ວິທີນຳໃຊ້

• ກິນເປັນຜັກສົດ ຫລື ນຳໄປຄັ້ນເປັນນ້ຳບົວບົກ
• ໃຊ້ໃບຕຳພອກແຜ ຫລື ນຳໄປສະກັດເປັນຄີມທາຜິວ
• ຊົ່ງດື່ມເປັນຊາສົມຸນໄພ

⚠️ ຂໍ້ຄວນລະວັງ

• ບໍ່ຄວນດື່ມນ້ຳບົວບົກໃນປະລິມານຫລາຍເກີນໄປ ເພາະອາດສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ຕັບ
• ຜູ້ມີຄວາມດັນຕ່ຳ ຜູ້ທີ່ມີໂລກປະຈຳຕົວ ແລະ ແມ່ຖືພາບ ຄວນປຶກສາແພດກ່ອນນຳໃຊ້

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ຜັກອີເລີດ (Piper sarmentosum Roxb.)

📌 ຊື່ວິທະຍາສາດ : Piper sarmentosum Roxb.

📌 ຕະກູນ : Piperaceae (ວົງພິກໄທ)

📌 ຄຸນປະໂຫຍດ

🔹 ດ້ານສຸຂະພາບທົ່ວໄປ
✅ ຊ່ວຍບຳລຸງຮ່າງກາຍ ເຮັດໃຫ້ຮ່າງກາຍແຂງແຮງ
✅ ຊ່ວຍຂັບລົມ ແກ້ອາການທ້ອງອືດ ແລະ ຈຸກແຈ້ກ
✅ ກະຕຸ້ນລະບົບຍ່ອຍອາຫານ

🔹 ດ້ານລະບົບຫາຍໃຈ
✅ ຊ່ວຍບັນທຶກອາການໄອ ແລະ ຂັບເສມຫະ
✅ ແກ້ອາການຫວັດ ຄັດຈົມູກ

🔹 ດ້ານລະບົບໄຫຼເວຽນເລືອດ
✅ ຊ່ວຍລົດລະດັບນ້ຳຕານໃນເລືອດ ເຫມາະສົມສຳລັບຜູ້ປ່ວຍເບາຫວານ
✅ ກະຕຸ້ນການໄຫຼເວຽນເລືອດ

🔹 ດ້ານລະບົບຂັບຖ່າຍ ແລະ ທາງເດີນອາຫານ
✅ ແກ້ອາການທ້ອງຜູກ ກະຕຸ້ນລະບົບຂັບຖ່າຍ
✅ ລົດອາການອັກເສບຂອງລຳໄສ້

🔹 ດ້ານການຕ້ານອນຸມູນອິດສະລະ
✅ ຕ້ານອນຸມູນອິດສະລະ ຊ່ວຍຊະລໍວັຍ
✅ ບຳລຸງສາຍຕາ ແລະ ປ້ອງກັນໂລກຕ້ອກະຈົກ

💡 ວິທີນຳໃຊ້

• ✅ ກິນສົດເປັນຜັກເຄີຍ ຫລື ປະກອບອາຫານ
• ✅ ຕົ້ມດື່ມເປັນຢາສົມຸນໄພ
• ✅ ໃຊ້ໃບຕຳປ້ອຍແກ້ປວດບວມ
• ⚠️ ຂໍ້ຄວນລະວັງ
• ❌ ບໍ່ຄວນກິນຫຼາຍເກີນໄປ ເພາະອາດຈະເຮັດໃຫ້ທ້ອງອືດ
• ❌ ຜູ້ທີ່ມີໂລກໄຕຄວນປຶກສາແພດກ່ອນການບໍລິໂພກ

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ຕົ້ນໝາກລີນໄມ້, ລາງລະ(ກຶມມຸ)

ຊື່ວິທະຍາສາດ : Oroxylum indicum (L.) Kurz
ຕະກູນ : Bignoniaceae

📌 ຄຸນປະໂຫຍດ

🔹 ດ້ານລະບົບທາງເດີນອາຫານ
✅ ຊ່ວຍຂັບລົມ ແກ້ອາການທ້ອງອືດ ທ້ອງເຟີ້ອ
✅ ກະຕຸ້ນລະບົບຍ່ອຍອາຫານ ລົດອາການແນ່ນທ້ອງ

🔹 ດ້ານສຸຂະພາບທົ່ວໄປ
✅ ຊ່ວຍບຳລຸງຮ່າງກາຍ ເຮັດໃຫ້ແຂງແຮງ
✅ ຕ້ານອນຸມູນອິດສະລະ ຊ່ວຍຊະລໍວັຍ

🔹 ດ້ານລະບົບໄຫຼເວຽນເລືອດ
✅ ລົດລະດັບນ້ຳຕານໃນເລືອດ ເຫມາະສົມສຳລັບຜູ້ປ່ວຍເບາຫວານ
✅ ຊ່ວຍລົດໄຂມັນໃນເລືອດ

🔹 ດ້ານການບຳລຸງຜິວພັນ
✅ ຊ່ວຍຊະລໍວັຍ ລົດຣິ້ວຮອຍ
✅ ບຳລຸງຜິວໃຫ້ເປັ່ງປັ່ງ

💡 ວິທີນຳໃຊ້

✅ ໃຊ້ຝັກອ່ອນ – ນຳມາຕົ້ມກິນເປັນຜັກແຄມນ້ຳພິກ
✅ ໃຊ້ເປືອກຕົ້ນ ແລະ ລາກ – ຕົ້ມດື່ມເປັນຢາສົມຸນໄພ
✅ ໃຊ້ໃບສົດ ຫລື ໃບແຫ້ງ – ຊົງເປັນຊາດື່ມບຳລຸງຮ່າງກາຍ

⚠️ ຂໍ້ຄວນລະວັງ

❌ ບໍ່ຄວນກິນຫຼາຍເກີນໄປ ເພາະອາດຈະເຮັດໃຫ້ລະຄາຍເຄືອງກະເພາະອາຫານ
❌ ຜູ້ຍິງມີຄັນ ແລະ ຜູ້ທີ່ໃຫ້ນົມລູກຄວນປຶກສາແພດກ່ອນການບໍລິໂພກ

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ຂະໝິນ

ຊື່ວິທະຍາສາດ : Curcuma longa L.

ຕະກູນ : Zingiberaceae

📌 ສັບພະຄຸນຂອງຂີ້ມິ້ນ

🔹 ດ້ານສຸຂະພາບທົ່ວໄປ
✅ ຊ່ວຍຕ້ານການອັກເສບ ແລະ ລົດການບວມ
✅ ຊ່ວຍບຳລຸງຕັບ ປັບສົມດຸນຮ່າງກາຍ
✅ ຊ່ວຍກະຕຸ້ນລະບົບຍ່ອຍອາຫານ

🔹 ດ້ານລະບົບພູມຄຸ້ມຄອງ
✅ ຊ່ວຍເສີມສ່ວງພູມຄຸ້ມຄອງ
✅ ຊ່ວຍຕ້ານອນຸມູນອິດສະລະ ຊ່ວຍຊະລໍວັຍ

🔹 ດ້ານການບຳລຸງຜິວພັນ
✅ ຊ່ວຍລົດຈຸດດາງດຳ ແລະ ຣິ້ວຮອຍ
✅ ຊ່ວຍເຮັດໃຫ້ຜິວກະຈາງໃສ

🔹 ດ້ານການຮັກສາໂຣກ
✅ ໃຊ້ໃນການຮັກສາໂຣກກະເພາະ ແລະ ລຳເຊົາອັກເສບລຳໄຊ
✅ ຊ່ວຍລົດອາການປວດຂ່ອຍ ແລະ ຂ່ອຍອັກເສບ

💡 ວິທີນຳໃຊ

✅ ກິນສົດ – ນຳຂມິນສົດຜສົມກັບນ້ຳຜຶງ ຫລື ນ້ຳມານາ
✅ ກິນເປົາ – ກິນຂມິນເປົາຜສົມກັບນ້ຳຫລື ເຄື່ອງດື່ມ
✅ ທາຜິວ – ນຳຂມິນບົດເປັນພອກໜ້າ ຫລື ພອກຜິວເພື່ອບຳລຸງຜິວ
✅ ທານເປັບຢາສົມຸນໄພ – ຕົ້ມຂມິນໃນນ້ຳດື່ມ

⚠️ ຂໍ່ຄວນລະວັງ

❌ ບໍ່ຄວນກິນຂມິນໃນປິມານຫຼາຍເກີນໄປ ເພາະອາດຈະເຮັດໃຫ້ທ້ອງເສີຍ ຫລື ລະຄາຍເຄືອງກະເພາະອາຫານ
❌ ຜູ້ຍິງມີຄັນຄວນປຶກສາແພດກ່ອນການນຳຂມິນໃນປິມານຫຼາຍ
❌ ຖ້າມີອາການພາກິດຂມິນ ຄວນຫຼຸດເປົາທົດສອບ

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ຊື່ທອງຖິ່ນ : ແກ່ນໝາກອຶ, ໝາກຟັກ

ຊື່ວິທະຍາສາດ: Cucurbita moschata

ຕະກູນ : Cucurbitaceae (ໝາກແຕງ)

🌿ຄຸນປະໂຫຍດ :

1. ຊ່ວຍບຳລຸງໄຂ່ຫຼັງ ແລະຂັບປັດສະວະ – ຊ່ວຍຫຼຸດອາການບວມນ້ຳ
2. ຊ່ວຍຫຼຸດນ້ຳຕານໃນເລືອດ – ເໝາະສຳລັບຄົນທີ່ມີປັນຫາເບາຫຼວນ
3. ເສີມສ້າງພຸ້ມຄຸ້ມກັນ – ຊ່ວຍຫຼຸດການອັກເສບ
4. ບຳລຸງສາຍຕາ – ມີເບຕ້າແຄໂຣທີນສູງ ປ້ອງກັນຈໍປະສາດຕາເສື່ອມ
5. ຊ່ວຍຫຼຸດອາການທ້ອງຜູກ – ຊ່ວຍປັບສົມດຸນລະບົບຂັບຖ່າຍ, ຂ້າແມ່ທ້ອງ

🌿ວິທີໃຊ້

• ຕົ້ມດື່ມ: ນຳກ້ານຝັກຖົ່ງມາຕົ້ມ ແລ້ວດື່ມເປັນນ້ຳສົມຸນໄພ

• ບົດເປັນຜົງ: ຜະສົມໃນອາຫານ ຫຼືນ້ຳດື່ມ

• ເຮັດເປັນແຄບຊູນ ຫຼືສານສະກັດ: ນຳໄປໃຊ້ເປັນຜະລິດຕະພັນອາຫານເສີມ

ຄວນລະມັດລະວັງ

❌ບໍ່ຄວນໃຊ້ໃນປະລິມານຫຼາຍເກີນໄປ ເພາະອາດທຳໃຫ້ຄວາມດັນເລືອດຕົກຫຼາຍເກີນໄປ

❌ຜູ້ທີ່ມີພາວະໄຕເສື່ອມ ຄວນປຶກສາແພດກ່ອນໃຊ້

❌ຄົນທ້ອງຄວນໃຊ້ໃນປະລິມານທີ່ເໝາະສົມ

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ກະແຕໄຕ່ໄມ້, ຕະວະຈອດ(ກຶມມຸ), tắc kè đá (ຫວຽດນາມ)

ຊື່ວິທະຍາສາດ : Drynaria bonii Christ ຕະກູນ : Polypodiaceae

🔹 ຄຸນປະໄຫຍດ:

• ພິກໂບກ, ເລືອດກ້າມ, ໄຂ່ຫຼັງຊຸດໂສມ.
• ຊ່ວຍປົວກະດູກ, ເຈັບຕົນໂຕ, ພິກເອັນ
• ມີສານຊ່ວຍຫຼຸດກົດໃນກະເພາະອາຫານ
• ບຳລຸງຮ່າງກາຍ ແລະຊ່ວຍຂັບປັດສະວະ

🔹 ສ່ວນທີ່ໃຊ້:

• ຫົວ (ຮາກໃຕ້ດິນ) ເປັນສ່ວນທີ່ນິຍົມໃຊ້ເປັນຢາ

🔹 ວິທີໃຊ້:

• ນຳຫົວມາຕາກແຫ້ງ ແລ້ວບົດເປັນຜົງ ຊົງດື່ມກັບນ້ຳອຸ່ນ
• ຫຼືນຳໄປຕົ້ມກັບນ້ຳ ແລ້ວດື່ມເປັນຊາເພື່ອບັນເທົາອາການ

🔹 ຄວນລະມັດລະວັງ:

• ບໍ່ຄວນໃຊ້ໃນຍິງທີ່ມີຄັນ ແລະຜູ້ທີ່ມີໂລກປະຈຳຕົວບາງຊະນິດ
• ຄວນໃຊ້ໃນປະລິມານທີ່ເໝາະສົມ ແລະບໍ່ຄວນໃຊ້ຕິດຕໍ່ກັນເປັນເວລາຍາວນານ
• ຖ້າມີອາການແພ້ ຫຼືຮູ້ສຶກຜິດປົກກະຕິ, ຄວນຢຸດໃຊ້ ແລະປຶກສາທ່ານໝໍ

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ຜັກຫຶນ , ລະໂອດ(ກຶມມຸ), Cây cúc áo hoa vàng (ຫວຽດນາມ)

ຊື່ວິທະຍາສາດ : spilanthes acmella

ຕະກູນ : Asteracae

ຄຸນປະໂຫຍດ :

1. ບັນເທາອາການເຈັບແຂ້ວ – ຊ່ວຍຫຼຸດອາການເຈັບ ແລະ ອັກເສບຂອງເຫງືອກ ແລະ ແຂ້ວ
2. ກະຕຸ້ນການໄຫຼວຽນເລືອດ – ຊ່ວຍໃຫ້ເລືອດໄຫຼວຽນດີ ລົດອາການຄວາມຊາ
3. ຕ້ານເຊື້ອແບັກເທີຍ ແລະ ເຊື້ອຣາ – ຊ່ວຍຂັດຂວາງເຊື້ອໃນປາກ ແລະ ແຜລະຍົບຕ່າງໆ
4. ສົ່ງເສີມພຸ້ມຕ້ານທານ – ກະຕຸ້ນລະບົບພຸ້ມຕ້ານທານຂອງຮ່າງກາຍ
5. ບັນເທາອາການໄຂ້ ແລະ ຫວັດ – ນຳໃຊ້ເປັນສົມຸນໄພຊ່ວຍຫຼຸດໄຂ້
6. ຊ່ວຍກະຕຸ້ນຄວາມຕ້ອງການທາງເພດ – ອາດຈະມີຜົນໃນການກະຕຸ້ນລົມທາງເພດ
7. ຊ່ວຍໃນປັນຫາລະບົບຍ່ອຍ – ບັນເທາອາການທ້ອງອືດ, ທ້ອງເຟີ້ອ

🌿ສ່ວນທີ່ນຳໃຊ້

ໃບ – ໃຊ້ຊົມ ຫຼື ຕົ້ມດື່ມ

ດອກ – ຄຽວສົດເພື່ອບັນເທາອາການເຈັບແຂ້ວ ຫຼື ໃຊ້ເປັນສ່ວນຜະສົມຂອງຢາໂບຮານ

ຮາກ – ໃຊ້ເປັນສົມຸນໄພຕົ້ມດື່ມ

🌿ວິທີນຳໃຊ້

1. ບັນເທາອາການເຈັບແຂ້ວ – ຄຽວດອກສົດ ຫຼື ຂົ້ມຜະສົມກັບນ້ຳມັນມະພ້າວ ແລ້ວທາເຫງືອກ
2. ຊາສົມຸນໄພ – ຕົ້ມໃບ ແລະ ດອກແຫ້ງ ກັບນ້ຳຮ້ອນ ດື່ມເພື່ອສົ່ງເສີມພຸ້ມຕ້ານທານ
3. ນ້ຳມັນສະກັດ – ນຳໃຊ້ທາພາຍນອກເພື່ອລົດອາການເຈັບກ້າມເນື້ອ
4. ໃຊ້ໃນອາຫານ – ໃຊ້ໃບ ຫຼື ດອກ ປະກອບອາຫານ ເຊັ່ນ ຍຳ ຫຼື ແກງ, ປົວເບົາຫວານ.

ຂໍ້ຄວນລະວັງ

• ບໍ່ຄວນໃຊ້ໃນປະລິມານຫຼາຍເກີນໄປ ເນື່ອງຈາກອາດທຳໃຫ້ປາກຊາ

ຜູ້ຕັ້ງຄັນ ຫຼື ໃຫ້ນົມບູດຄວນຫລີກລ້ຽງການນຳໃຊ້

• ຜູ້ທີ່ມີປະຫວັດແພ້ພືດໃນຕະກູນ Asteraceae (ເຊັ່ນ ດອກເບັນຈະມາດ ຫຼື ດາວເພືອງ) ຄວນທົດສອບການແພ້ກ່ອນນຳໃຊ້

• ຖ້າມີອາການຜິດປົກກະຕິ ເຊັ່ນ ຄັນ ຫຼື ລະຄາຍເຄືອງ ຄວນຢຸດນຳໃຊ້ ແລະ ປຶກສາແພດ

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ຫຍ້າໝ່ອຍ, Cây lạc tiên(ຫວຽດນາມ)

ຊື່ວິທະຍາສາດ : Passiflora foetida L.

ຕະກູນ : Passifloraceae

🌿ຄຸນປະໂຫຍດ

• ຊ່ວຍໃຫ້ນອນຫລັບສະບາຍ: ມີສານກະຕຸ້ນປະສາດ ຊ່ວຍຫລົດອາການນອນບໍ່ຫລັບ

• ຊ່ວຍຫລົດຄວາມຄຽດ, ຊ່ວຍຫລົດອາການໄອ ແລະ ບັນເທາອາການເຈັບຄໍ

• ບັນເທາອາການເຈັບໄຂ້ ແລະ ປວດກົ້ນເນື້ອ, ລົດອາການທ້ອງອືດ ແລະ ທ້ອງເຟີ້

🌿ວິທີໃຊ້

• ຊົງດື່ມ: ໃຊ້ໃບ ແລະ ຕົ້ນທີ່ຕາກແຫ້ງ ເອົາມາຕົ້ມດື່ມ ຊ່ວຍໃຫ້ນອນຫລັບດີຂຶ້ນ

• ຕຳໃສ່ບາດແຜ່: ໃຊ້ໃບຕຳລະອຽດ ແລ້ວພອກແຜ ຊ່ວຍຫລົດການອັກເສບ

• ກິນເປັນຜັກສົດ: ບາງເຂດນິຍົມກິນຍອດອ່ອນ ແລະ ໃບອ່ອນ ສົດ ຫລື ລວກກິນກັບນ້ຳພິກ

ຂໍ້ຄວນລະວັງ

ບໍ່ຄວນໃຊ້ໃນປະລິມານຫລາຍ: ອາດເຮັດໃຫ້ງ່ວງຫລາຍເກີນໄປ

ຄົນທີ່ທ້ອງ ຫລື ຄົນໃຫ້ນົມບູດຄວນຫລີກລຽງ: ອາດສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ຮໍໂມນ ແລະ ລະບົບປະສາດ

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ໃບໝາກເດືອ, ລະເດືອ(ກຶມມຸ) , Lá sung(ຫວຽດນາມ)

ຊື່ວິທະຍາສາດ: Ficus racemosa L.
ຕະກູນ: Moraceae

🌿ຄຸນປະໂຫຍດ :

ລະບົບທາງເດີນອາຫານ: ໃຊ້ປ້ອງກັນແຜລໃນກະເພາະອາຫານ, ແກ້ທ້ອງເສຍ ແລະ ຊ່ວຍຍ່ອຍອາຫານ

ລະບົບທາງເດີນຫາຍໃຈ: ລຸດອາການໄອ ແລະ ຂັບເສມຫະ

ຫຼຸດນ້ຳຕານໃນເລືອດ: ຊ່ວຍຄວບຄຸມລະດັບນ້ຳຕານໃນເລືອດ, ໄຂມັນໃນເລືອດ

ບຳລຸງຜິວພັນ: ໃຊ້ປ້ອງກັນແຜລສົດ, ແຜຕິດເຊື້ອ ແລະ ຊ່ວຍຫຼຸດອາການອັກເສບ

ຫຼຸດໄຂ້ ແລະ ແກ້ປວດ: ຫຼຸດໄຂ້ ແລະ ແກ້ອາການປວດຂໍ້

🌿ວິທີໃຊ້

1. ຊົງເປັນຊາ: ນຳໃບມາຕາກແຫ້ງ ແລ້ວຊົງດື່ມເພື່ອບຳລຸງໂຣກກະເພາະ ແລະ ຄວບຄຸມນ້ຳຕານໃນເລືອດ
2. ໃຊ້ທາພາຍນອກ: ບົດໃບສົດ ແລ້ວພອກໃສ່ບ່ອນແຜລເພື່ອຫຼຸດການອັກເສບ
3. ຕົ້ມນ້ຳດື່ມ: ໃຊ້ໃບສົດ ຫຼື ແຫ້ງ ຕົ້ມນ້ຳດື່ມ ເພື່ອຊ່ວຍຂັບສານພິດ ແລະ ບຳລຸງລ່າງກາຍ
4. ນຳມາຕົ້ມອາບ: ໃຊ້ແກ້ອາການຄັນ ແລະ ໂຣກຜິວໜັງ

ຂໍ້ຄວນລະມັດລະວັງ

ຄວນບໍລິໂພກໃນປະລິມານທີ່ເໝາະສົມ ເພາະການໃຊ້ປະລິມານຫຼາຍ ອາດຈະເຮັດໃຫ້ທ້ອງເສຍ ຫຼື ລະຄາຍເຄືອງລະບົບທາງເດີນອາຫານ

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

🟢 ຜັກຊຽງດາ

• ຊື່ວິທະຍາສາດ: Gymnema sylvestre
• ຕະກູນ: Apocynaceae

🌿 ຄຸນປະໂຫຍດ:

• ຊ່ວຍຫຼຸດລະດັບນ້ຳຕານໃນເລືອດ
• ຊ່ວຍຫຼຸດຄວາມຢາກກິນຂອງຫວານ
• ຟື້ນຟູການເຮັດວຽກຂອງຕັບອ່ອນ
• ຕ້ານອະນຸມູນອິດສະລະ
• ຊ່ວຍຍ່ອຍອາຫານ
• ຫຼຸດໄຂມັນໃນເລືອດ

🌿 ວິທີໃຊ້:

• ຕ້ມດື່ມ: ໃຊ້ໃບສົດ ຫຼື ໃບແຫ້ງ ຕ້ມນ້ຳ ດື່ມກ່ອນອາຫານ
• ຊົງຊາ: ໃບແຫ້ງບດລະອຽດ ແລ້ວຊົງນ້ຳຮ້ອນ
• ໃຊ້ໃນອາຫານ: ຜັດ, ແກງ, ຕ້ມກັບສົມຸນໄພອື່ນ
• ແບບແຄບຊູນ: ກິນຕາມຂະໜາດທີ່ລະບຸໄວ້ໃນສະຫມາດ

⚠️ ຂໍ້ຄວນລະມັດລະວັງ

• ຜູ້ປ່ວຍເບາຫວານຄວນລະມັດລະວັງ ເພາະອາດທຳໃຫ້ນ້ຳຕານໃນເລືອດຕ່ຳເກີນໄປ
• ບໍ່ຄວນໃຊ້ຄຽງກັບຢາຫຼຸດນ້ຳຕານໂດຍບໍ່ປຶກສາທ້າງແພດ
• ເດັກນ້ອຍ, ຍິງມີຄັນ ຫຼື ຍິງໃຫ້ນົມບຸດ ຄວນຫຼີກລ່ຽງ
• ບໍ່ຄວນໃຊ້ຕໍ່ເນື່ອງນານໂດຍບໍ່ມີການຄວບຄຸມຈາກຜູ້ຊຽ່ວຊານ

:

🔬 ສານສຳຄັນໃນຜັກເຊັຽງດ

Gymnemic Acid (ຍິມເນມິກ ແອຊິດ)
⭐ ສານສຳຄັນທີ່ເດັ່ນທີ່ສຸດໃນຜັກເຊັຽງດາ

• ຊ່ວຍຢັບຍັ້ງການດູດຊຶມນ້ຳຕານຈາກລຳໄສ້
• ຕັດຮົບຫວານໃນປາກ ທຳໃຫ້ຫຼຸດຄວາມຢາກກິນຂອງຫວານ

Gurmarin

• ໂປຣຕີນທີ່ຊ່ວຍຢັບຍັ້ງການຮັບຮົບຫວານຊົ່ວຄາວ
• ຊ່ວຍຄວບຄຸມຄວາມຢາກອາຫານ

Flavonoids

• ຕ້ານອະນຸມູນອິດສະລະ
• ຫຼຸດການອັກເສບ ຊ່ວຍປົກປ້ອງເຊວ

Saponins

• ຊ່ວຍຫຼຸດຄໍເລັດເຕີຣອນ
• ກະຕຸ້ນລະບົບພຸມຕ້ານທານ

Triterpenoids

• ຫຼຸດການອັກເສບ
• ຕ້ານເບາຫວານ ແລະ ໄຂມັນໃນເລືອດ

Phytosterols

• ຫຼຸດການດູດຊຶມໄຂມັນໃນລຳໄສ້
• ສົ່ງເສີມການເຮັດວຽກຂອງຫົວໃຈ

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ໝາກຂາມປ້ອມ, ປເລະຈຶຣໄມ (ກຶມມຸ), quả lý gai Ấn Độ (ຫວຽດນາມ)

• ຊື່ວິທະຍາສາດ: Phyllanthus emblica
• ຕະກູນ: Phyllanthaceae

🌿 ຄຸນປະໂຫຍດ

• ອຸດົມໄປດ້ວຍ Vitamin C ສູງ
• ຕ້ານອະນຸມູນອິດສະລະ ແລະ ຊະລໍຄວາມເຖົ້າ
• ຊ່ວຍເສີມພຸມຕ້ານທານ ແລະຄວາມສາມາດໃນການຕ້ານເຊື້ອໂຣກ
• ລະບາຍລຳໄສ້ ແລະ ຂັບໄຂມັນ
• ຊ່ວຍລົດນ້ຳຕານໃນເລືອດ ແລະຄວບຄຸມເບົາຫວານ
• ສົ່ງເສີມລະບົບຍ່ອຍອາຫານ
• ຊ່ວຍຂັບເສັດເລືອດ ແລະລົດຄວາມດັນເລືອດ

🌿ວິທີໃຊ້

1. ກິນສົດ
   • ເອົາໝາກຂາມປ້ອມສົດມາກິນຕົວເອງ ຫຼື ຈິ້ມນ້ຳຜຶ້ງໃຫ້ລົດຊາດດີຂຶ້ນ
2. ນ້ຳສົດ
   • ນຳໝາກຂາມປ້ອມມາປັ່ນ ຫຼື ຄັ້ນເປັນນ້ຳ ດື່ມເພື່ອສົງເສີມສຸຂະພາບ
3. ຕາມຍາສົງແມ່ນ
   • ນຳໝາກຂາມປ້ອມແຫ້ງ ມາປຸງໃນຮູບແບບຜົງ, ຊາ, ຫຼື ຄັບຊູນ

⚠️ ຂໍ້ຄວນລະມັດລະວັງ

• ບໍ່ຄວນກິນເກີນໄປ ເພາະອາດເຮັດໃຫ້ຖອກທ້ອງ
• ຜູ້ທີ່ມີປັນຫາກ່ຽວກັບຄວາມດັນຕໍ່າ ຄວນປຶກສາແພດກ່ອນໃຊ້
• ຜູ້ທີ່ໄດ້ຮັບຍາປ້ອງກັນລະດັບນ້ຳຕານໃນເລືອດ ຄວນເລີ່ມໃຊ້ໃນປະລິມານໜ້ອຍກ່ອນ
• ເດັກນ້ອຍ ແລະ ແມ່ທີ່ກຳລັງຄັນ ຫຼື ນ້ຳນົມບຸດ ຄວນໃຊ້ຢ່າງລະມັດລະວັງ

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ຫີວຂີງ, ຣືເວະ (ກຶມມຸ), củ gừng (ພາສາຫວຽດນາມ)
ຊື່ວິທະຍາສາດ : Zingiber officinale Roscoe
ຕະກູນ : ZINGIBERACEAE

ຄຸນປະໂຫຍດ:

• ແກ້ອາການຄືນໄສ້, ອາເມັນ
• ບັນເທາອາການທ້ອງອືດ ທ້ອງເຟ້ອ ແລະຂັບລົມ
• ລົດອາການໄອ ແລະຂັບເສມຫະ
• ຕ້ານການອັກເສບ
• ເພີ່ມການໄຫຼວຽນຂອງເລືອດ
• ຊ່ວຍຢ່ອຍອາຫານ

🌿ວິທີໃຊ້:

• ຕົ້ມນໍ້າດື່ມ: ໃຊ້ຂິງສົດປະມານ 1–2 ແວ່ນ ຕົ້ມນໍ້າດື່ມວັນລະ 1–2 ຄັ້ງ
• ຊົງດື່ມ: ໃຊ້ຂິງແຫ້ງບດລະອຽດ 1 ຊ້ອນຊາ ຊົງກັບນໍ້າຮ້ອນ ດື່ມກ່ອນອາຫານ
• ໃຊ້ພາຍນອກ: ໃຊ້ຂິງສົດຕຳພອກບ່ອນທີ່ເຈັບປວດ

ຂໍ້ຄວນລະມັດລະວັງ:

• ຫ້າມໃຊ້ໃນຄົນທີ່ມີແຜລົບໃນກະເພາະຢ່າງຮຸນແຮງ
• ຄວນລະວັງໃນຜູ້ທີ່ກິນຢາລະລາຍລິ່ມເລືອດ
• ແມ່ທີ່ຖືອທ້ອງຄວນປຶກສາທ້າວແພດກ່ອນໃຊ້
• ບໍ່ຄວນໃຊ້ຫຼາຍເກີນໄປ ອາດເຮັດໃຫ້ຮ້ອນໃນ

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ຫົວກະທຽມ
ຊື່ວິທະຍາສາດ: Allium sativum
ຕະກູນ : Amaryllidaceae
🌿ຄຸນປະໂຫຍດ :

• ຊ່ວຍຫຼຸດໄຂມັນໃນເລືອດ ຫຼຸດຄວາມດັນເລືອດ

• ປ້ອງກັນໂຣກຫົວໃຈ ມີສານຂ້າເຊື້ອແບັກເທີເຣຍ ເຊື້ອຣາ ແລະເຊື້ອໄວຣັສ ບັນເທົາອາການເປັນຫວັດ

🌿ວິທີໃຊ້:

ກິນສົດວັນລະ 1-2 ກົລີບ ຫຼືໃຊ້ໃນການປຸງອາຫານ

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ໝາກນາວ
ຊື່ວິທະຍາສາດ: Citrus aurantiifolia (Christm.) Swingle
ຕະກູນ : RUTACEAE

🌿ຄຸນປະໂຫຍດ:

ແກ້ໄອ, ຂັບເສມຫະ

ແກ້ເຈັບຄໍ, ຫຼຸດໄຂ້

ຊ່ວຍຢ່ອຍອາຫານ, ແກ້ທ້ອງອືດ

ອຸດົມໄປດ້ວຍວິຕາມິນ C, ຕ້ານອນຸມູນອິສະລະ

ໃຊ້ຂັດຜິວ ຫຼື ທາຜິວ ເພື່ອລົດຮອຍດຳ

🌿ວິທີໃຊ້

ຄັ້ນນໍ້າຫມາກນາວຜະສົມນໍ້າອຸ່ນ ແລະ ນໍ້າເຜື້ອງ ເພື່ອແກ້ໄອ ແລະ ເຈັບຄໍ

ດື່ມນໍ້າຫມາກນາວຫຼັງອາຫານ ຊ່ວຍຢ່ອຍອາຫານ

ຜະສົມນໍ້າຫມາກນາວກັບເກືອ ໃຊ້ກົດຄໍ ຫຼື ແປງຟັນ

ໃຊ້ນໍ້າຫມາກນາວທາໃສ່ຜິວໜ້າ ເພື່ອລົດຮອຍດຳ (ໃຫ້ໃຊ້ໃນຕອນແລງ ຫຼື ກ່ອນນອນ)

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ຫົວສີໄຄ , ເຊີເກີຣ (ກຶມມຸ), Củ sả ພາສາຫວຽດ

ຊື່ວິທະຍາສາດ: Cymbopogon citratus

ຕະກູນ : Poaceae

ຄຸນປະໂຫຍດ:

ຊ່ວຍຂັບລົມ, ແກ້ທ້ອງອືດ ແລະ ທ້ອງເຟ້ອ

ສ່ວນທີ່ໃຊ້:

ຊ່ວຍຍ່ອຍອາຫານ

ຊ່ວຍຂັບປັດສະວະ

ຊ່ວຍຫຼຸດຄວາມດັນໂລຫິດ

ຊ່ວຍໃຫ້ນອນຫຼັບສະບາຍ

ມີສານຕ້ານເຊື້ອແບັກທີເລຍ ແລະ ເຊື້ອຣາ

ໃຊ້ໄລ່ຍຸງ ແລະ ແມງຕ່າງໆ

ຕົ້ນ ແລະ ໃບ (ສ່ວນຫຼັກຂອງຕົ້ນມີນ້ຳມັນຫອມລະເຫຍ)

ວິທີໃຊ້:

ຕົ້ມດື່ມ : ໃຊ້ຕົ້ນຕະໄຄຣ້ສົດ ຫຼື ແຫ້ງ 1–2 ຕົ້ນ ຕົ້ມກັບນ້ຳ 2–3 ແກ້ວ, ດື່ມວັນລະ 1–2 ຄັ້ງ

ສູດດົມ : ໃຊ້ໃບສົດ ຫຼື ແຫ້ງ ຕົ້ມໃນນ້ຳຮ້ອນ ແລ້ວສູດດົມນ້ຳມັນຫອມລະເຫຍ

ໃຊ້ພາຍນອກ : ນ້ຳຕົ້ມຕະໄຄຣ້ ນຳມາແຊ່ທ້າວ ຊ່ວຍຫຼຸດກິ່ນ ແລະ ຜ່ອນຄາຍ

ໃຊ້ໃນອາຫານ : ໃຊ້ໃນອາຫານລາວ ແລະ ໄທ ເຊັ່ນ ຕົ້ມຢຳ ເພື່ອເພີ່ມຄວາມຫອມ ແລະ ສະພັນຄຸນ

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ຜັກຄາວຕອງ , Dokudami (ຍີ່ປຸ່ນ), Giấp cá (ຫວຽດນາມ)

ຊື່ທາງວິທະຍາສາດ: Houttuynia cordata
ຕະກູນ: Saururaceae

ຊັບພະຄຸນ :

ຕ້ານເຊື້ອແບັກເທຣຍ ແລະ ໄວຣັສ

ເພີ່ມພູມຕ້ານທານ

ລົດອາການອັກເສບ (ເຊັ່ນ ອັກເສບຜິວໜັງ ແຜຕິດເຊື້ອ)

ຊ່ວຍຂັບປັດສະວະ

ຊ່ວຍລ້າງສານພິດໃນຮ່າງກາຍ

ຊ່ວຍລົດກິ່ນຕົວ ແລະ ກິ່ນປາກ

ບຳລຸງລະບົບການຫາຍໃຈ ເຊັ່ນ ບຳລຸງປອດ, ແກ້ໄອ, ຂັບເສມຫະ

ຊ່ວຍລົດຄວາມດັນໂລຫິດ ແລະ ນ້ຳຕານໃນເລືອດ (ຕາມຜົນງານວິຈັຍບາງສ່ວນ)
ວິທີໃຊ້:
ກິນສົດ: ກິນຄູ່ກັບອາຫານ ເຊັ່ນ ລາບ ນ້ຳຕົກ (ນິຍົມໃນພາກເໜືອ/ອີສານ)
ຕົ້ມດື່ມເປັນຊາ: ໃຊ້ໃບຕາກແຫ້ງ ຫຼື ຕົ້ມສົດເພື່ອດື່ມ
ສະກັດເປັນນ້ຳສົມຸນໄພ: ດື່ມເປັນປະຈຳເພື່ອບຳລຸງຮ່າງກາຍ
ເຮັດເປັນແຄບຊູນ: ໃຊ້ໃນການບຳລຸງສຸຂະພາບ
ໃຊ້ພາຍນອກ: ບົດໃບພອກແຜ ຫຼື ໃຊ້ໃນຜະລິດຕະພັນດູແລຜິວ ເຊັ່ນ ສະບູ, ເຈວລ້າງໜ້າ, ນ້ຳສົມຸນໄພພ່ນຜິວ

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ຕົ້ນຫຍ້າໜອນໜາຍ

ຊື່ວິທະຍາສາດ: Tadehagi triquetrum (L.) H. Ohashi

ຕະກູນ : FABACEAE (ວົງສ໌ຖັ່ວ)

ຄຸນປະໂຫຍດ :

ທັງຕົ້ນ:

• ແກ້ໄຂ້, ແກ້ອັກເສບ.

• ຂັບປັດສະວະ, ລົດຄວາມດັນໂລຫິດ.

ຮາກ:

• ແກ້ທ້ອງສຽງ, ບຳລຸງຮ່າງກາຍ

ໃບ:

• ແກ້ແຜລະບາດ, ຫຼຸດອາການຄັນ ຜື່ນແພ້

ເປືອກຕົ້ນ:

• ຝາດສະມານ ແກ້ແຜໃນຊ່ອງປາກ

ວິທີໃຊ້

ຕົ້ມດື່ມ:
ໃຊ້ທັງຕົ້ນແຫ້ງ ຫຼື ຮາກປະມານ 15-20 ກຣາມ ຕົ້ມກັບນ້ຳ 1 ລິດ ດື່ມວັນລະ 2-3 ຄັ້ງ

ພອກແຜ:
ບົດໃບສົດ ແລ້ວພອກບໍລິເວນທີ່ແຜ ຫຼື ຄັນ

ອາບນ້ຳສົມຸນໄພ:
ໃຊ້ໃບ ຫຼື ຕົ້ນຕົ້ມກັບນ້ຳ ແລ້ວກອງເອົານ້ຳມາອາບ ເພື່ອຮັກສາໂຣກຜິວໜັ

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….

ຕົ້ນຜັກສັງ

ຊື່ວິທະຍາສາດ: Peperomia pellucida (L.) Kunth

ຕະກູນ: Piperaceae

ຄຸນປະໂຫຍດ

1. ແກ້ອັກເສບ – ລົດອາການອັກເສບໃນຮ່າງກາຍ

2. ແກ້ປວດ – ໂດຍສະເພາະອາການປວດຂໍ່ ຫຼື ເກົ້າ

3. ຂັບປະສະວະ – ຊ່ວຍລົດຄວາມດັນເລືອດ

4. ຕ້ານເຊື້ອແບັກທີເຣຍ ແລະ ເຊື້ອຣາ

5. ລົດໄຂ້ – ໃຊ້ລົດໄຂ້ ຫຼື ໄຂ້ຫວັດ

6. ບຳລຸງກຳລັງ – ຕົ້ມດື່ມເປັນຢາອາຍຸວັດທະນະ

ວິທີໃຊ້

1. ໃຊ້ສົດ

ນຳໃບສົດ ຫຼື ທັງຕົ້ນ ຕຳພອກບ່ອນປວດ ຫຼື ອັກເສບ

ກິນສົດກັບອາຫານ ເຊັ່ນ ລາບ ຫຼື ຍຳ

2. ຕົ້ມດື່ມ

ຕົ້ມນ້ຳດື່ມເພື່ອຂັບປະສະວະ ລົດຄວາມດັນ ຫຼື ແກ້ປວດຂໍ່

ສັດສ່ວນ: ຕົ້ນສົດ 1 ກໍາມື ຕົ້ມນໍ້າ 2 ແກ້ວ ດື່ມຄັ້ງລະ 1 ແກ້ວ, 2 ຄັ້ງ/ມື້

3. ແຫ້ງ ແລ້ວບົດເປັນຜົງ

ໃຊ້ໃສ່ແຄບຊູນ ຫຼື ຊົງດື່ມກັບນ້ຳຮ້ອນ

……ສະມຸນໄພພື້ນບ້ານ ……….